Posted by Tỏi là loại gia vị quen thuộc trong hầu hết gian bếp của người Việt. Không chỉ góp phần tạo mùi vị đặc trưng cho món ăn, tỏi còn được xem như một “kháng sinh tự nhiên” nhờ chứa nhiều hoạt chất sinh học quý giá. Từ xa xưa, tỏi đã được sử dụng trong y học dân gian để phòng bệnh và hỗ trợ điều trị nhiều vấn đề sức khỏe. Bài viết dưới đây thurbertbaker.com giúp bạn hiểu rõ hơn về thành phần dinh dưỡng cũng như những tác dụng của tỏi đối với cơ thể con người.
Thành phần dinh dưỡng và hoạt chất có trong tỏi
1. Giá trị dinh dưỡng cơ bản của tỏi
Tỏi là thực phẩm giàu dưỡng chất dù chỉ được sử dụng với lượng nhỏ. Theo nhiều nghiên cứu dinh dưỡng, trong 100g tỏi có chứa khoảng 6,36g protein, 33g carbohydrate và cung cấp xấp xỉ 150 kcal. Bên cạnh đó, tỏi còn chứa nhiều vitamin nhóm B như B1, B2, B3, B6 cùng các khoáng chất thiết yếu gồm sắt, canxi, kali, mangan, magiê và phốt pho. Nhờ thành phần đa dạng này, tỏi góp phần bổ sung năng lượng và hỗ trợ nhiều hoạt động sinh lý quan trọng của cơ thể.
2. Các hợp chất sinh học quyết định tác dụng của tỏi
Điểm đặc biệt của tỏi nằm ở các hợp chất hữu cơ chứa lưu huỳnh và glycolys. Ngoài ra, tỏi còn chứa germanium và selen – hai vi chất có khả năng chống oxy hóa mạnh. Đáng chú ý, hàm lượng germanium trong tỏi được ghi nhận cao hơn cả một số dược liệu quen thuộc như nhân sâm hay trà xanh.
Tác dụng sinh học nổi bật nhất của tỏi chủ yếu đến từ allicin. Tuy nhiên, trong củ tỏi tươi không tồn tại allicin tự do mà chỉ có tiền chất là alliin. Khi tỏi được đập dập hoặc băm nhỏ, các enzyme nội tại sẽ được kích hoạt, từ đó chuyển hóa alliin thành allicin – hợp chất mang lại mùi hăng đặc trưng và nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Những tác dụng của tỏi nổi bật đối với sức khỏe
1. Hỗ trợ phòng và điều trị cảm cúm, bệnh nhiễm khuẩn
Các hợp chất lưu huỳnh có trong tỏi sở hữu đặc tính kháng khuẩn và chống viêm mạnh. Việc sử dụng tỏi thường xuyên giúp cơ thể tăng cường sức đề kháng, từ đó hạn chế nguy cơ mắc các bệnh do vi khuẩn và virus gây ra. Một số nghiên cứu cho thấy, ăn tỏi sống hằng ngày có thể giúp giảm tới 63% nguy cơ bị cảm lạnh, đồng thời rút ngắn thời gian mắc bệnh khoảng 70%, giúp người bệnh hồi phục nhanh hơn.
2. Phòng ngừa và hỗ trợ kiểm soát ung thư
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng tỏi có vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư, đặc biệt là ung thư đường tiêu hóa. Tỏi có khả năng ức chế quá trình chuyển hóa nitrat thành nitrit trong dịch vị, từ đó hạn chế sự hình thành nitrosamine – một tác nhân gây ung thư dạ dày.
3. Cải thiện sức khỏe xương khớp
Tỏi chứa nhiều vitamin C, vitamin B6, mangan, kẽm cùng các enzyme và chất chống oxy hóa. Những thành phần này giúp cải thiện quá trình trao đổi chất của xương, đồng thời tăng khả năng hấp thụ canxi, từ đó giúp hệ xương chắc khỏe hơn.
Đối với phụ nữ, đặc biệt là phụ nữ trung niên, việc ăn tỏi sống có thể làm tăng nồng độ estrogen, góp phần làm chậm tiến trình loãng xương. Với người mắc các bệnh xương khớp, tỏi còn giúp giảm đáng kể cảm giác đau nhức và viêm.
4. Phòng ngừa bệnh tim mạch và ổn định huyết áp
Tỏi có tác dụng làm giảm cholesterol xấu (LDL) và tăng cholesterol tốt (HDL), nhờ đó hạn chế sự hình thành mảng bám trong lòng mạch máu. Việc sử dụng tỏi đều đặn còn giúp làm chậm quá trình lão hóa của động mạch chủ.
Không chỉ vậy, tỏi còn có khả năng ngăn chặn sự kết tập tiểu cầu, từ đó giảm nguy cơ hình thành cục máu đông. Hoạt chất ajoene trong tỏi giúp giảm độ nhớt của máu, hỗ trợ kiểm soát huyết áp hiệu quả. Theo các nhà khoa học, việc sử dụng khoảng 600 – 1.500 mg chiết xuất tỏi mỗi ngày trong 24 tuần có thể giúp cải thiện huyết áp rõ rệt.
5. Tăng cường sinh lý và thể lực nam giới
Ăn tỏi sống mang lại nhiều lợi ích đáng kể cho nam giới, đặc biệt là trong việc cải thiện ham muốn và khả năng sinh lý. Quá trình cương cứng của nam giới cần đến enzyme nitric oxide synthase, và các hợp chất trong tỏi có thể thúc đẩy quá trình sản sinh enzyme này. Việc duy trì thói quen ăn 1 – 2 tép tỏi mỗi ngày trong khoảng 2 tháng được cho là giúp tăng số lượng tinh trùng.
6. Một số tác dụng khác của tỏi đối với cơ thể
- Hỗ trợ thai kỳ: Tỏi giúp cải thiện cân nặng thai nhi có nguy cơ nhẹ cân, đồng thời giảm nguy cơ tiền sản giật liên quan đến huyết áp cao.
- Thanh lọc máu: Allicin giúp loại bỏ độc tố, nicotin và hỗ trợ làm sạch hệ hô hấp.
- Phòng ngừa Alzheimer: Các dưỡng chất trong tỏi giúp bảo vệ tế bào não, giảm cholesterol và huyết áp, từ đó hạn chế nguy cơ mắc các bệnh thần kinh tuổi già.
- Chăm sóc da: Allicin có khả năng tiêu diệt vi khuẩn, ức chế gốc tự do và hỗ trợ ngăn ngừa mụn trứng cá cũng như một số bệnh ngoài da.
Hướng dẫn ăn tỏi đúng cách để đạt hiệu quả tốt nhất
1. Cách sơ chế giúp giữ allicin
Sau khi băm hoặc đập dập tỏi, nên để tỏi ở nơi thoáng khí khoảng 10 – 15 phút trước khi sử dụng. Đây là khoảng thời gian cần thiết để enzyme hoạt động và hình thành allicin. Nếu nấu chín ngay, enzyme sẽ bị phá hủy và làm giảm hiệu quả của tỏi.
Khi nấu với tỏi đã băm nhỏ, lượng allicin vẫn có thể được giữ lại khoảng 60%. Vì vậy, tỏi băm hoặc tỏi ngâm giấm vẫn là lựa chọn phù hợp nếu không ăn được tỏi sống.
2. Những lưu ý quan trọng khi sử dụng tỏi
Không nên ăn tỏi khi bụng đói vì có thể gây kích ứng niêm mạc dạ dày. Ăn quá nhiều tỏi cùng lúc cũng không tốt cho hệ tiêu hóa, đặc biệt với người bị viêm loét dạ dày hoặc tá tràng. Người có vấn đề về mắt, thị lực yếu cũng nên hạn chế ăn nhiều tỏi do tính kích thích cao.
Ngoài ra, không nên ăn tỏi sống khi đang bị tiêu chảy. Những người có tiền sử bệnh gan, đang sử dụng thuốc chống đông máu hoặc thuốc điều trị HIV/AIDS cần thận trọng khi dùng tỏi để tránh tác dụng phụ không mong muốn.
Tổng kết
Trên đây là những tác dụng của tỏi đối với sức khỏe con người tiêu biểu nhất. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về giá trị của loại gia vị quen thuộc này và biết cách sử dụng tỏi hợp lý để mang lại lợi ích tối ưu cho cơ thể.