Posted by Dải đất hình chữ S của Việt Nam không chỉ nổi tiếng bởi cảnh quan thiên nhiên phong phú mà còn là nơi sinh sống của nhiều loài động vật quý hiếm. Đây là những “báu vật” vô giá do thiên nhiên ban tặng, góp phần tạo nên sự đa dạng và độc đáo của hệ sinh thái quốc gia. Hãy cùng thurbertbaker.com tìm hiểu về một số loài vật quý hiếm ở Việt Nam và những nỗ lực đang được triển khai nhằm bảo tồn chúng.
Những loài vật quý hiếm của Việt Nam
Việt Nam sở hữu nhiều loài sinh vật quý, nhưng do tác động của con người và biến đổi môi trường, sự tồn tại của chúng đang bị đe dọa nghiêm trọng.
Sao La
Sao La, hay còn gọi là kỳ lân châu Á, là loài thú móng guốc được phát hiện lần đầu vào năm 1992. Chúng có bộ lông nâu sẫm, hai sừng đen dài và những vệt trắng nổi bật trên khuôn mặt. Sao La sống đơn độc, chủ yếu trú ngụ trong các khu rừng rậm nhiệt đới thuộc dãy Trường Sơn của Việt Nam và Lào.
Hiện nay, Sao La được xếp vào nhóm “Cực kỳ nguy cấp” (Critically Endangered) theo Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN). Ước tính ngoài tự nhiên chỉ còn dưới 100 cá thể. Sự suy giảm này chủ yếu do mất nơi sinh sống và nạn săn bắn trái phép.
Tê giác một sừng
Tê giác một sừng, hay còn gọi là tê giác Ấn Độ, từng phân bố rộng rãi tại khu vực Đông Nam Á. Tuy nhiên, do sừng của chúng bị săn lùng để làm dược liệu, loài này đã gần như biến mất.
Năm 2010, Việt Nam chính thức công bố tê giác một sừng đã tuyệt chủng trong nước. Dù thỉnh thoảng vẫn có tin đồn về sự xuất hiện của chúng, nhưng chưa có bằng chứng xác thực. Hiện nay, loài này vẫn được xem là gần như không còn tồn tại ở Việt Nam, và các chuyên gia tiếp tục theo dõi, bảo tồn các quần thể còn lại trên thế giới.
Voọc chà vá chân nâu
Một trong những biểu tượng động vật của Việt Nam chính là voọc chà vá chân nâu, hay còn gọi là khỉ mặt xanh. Chúng có lông đen, gương mặt xanh lam, phần tay chân màu vàng nhạt và chiếc đuôi dài duyên dáng. Loài vật quý hiếm này chủ yếu sinh sống tại các cánh rừng nhiệt đới trên núi cao.
Voọc chà vá chân nâu đang nằm trong danh mục “Nguy cấp” (Endangered) của IUCN vì mất môi trường sống và nạn săn bắt. Nhiều khu bảo tồn đã được thành lập nhằm bảo vệ và phục hồi quần thể loài voọc quý này.
Cá tra dầu
Cá tra dầu, hay còn gọi là cá hô, là loài cá nước ngọt khổng lồ đặc hữu của sông Mekong. Một con trưởng thành có thể dài tới 3 mét và nặng hơn 300 kg. Trước đây, cá tra dầu từng xuất hiện nhiều ở miền Tây Việt Nam, nhưng nay số lượng giảm mạnh do khai thác quá mức và ô nhiễm nguồn nước.
Loài này được xếp vào danh mục “Cực kỳ nguy cấp” (Critically Endangered) của IUCN. Hiện các chương trình nhân giống và thả cá tra dầu về tự nhiên đang được tiến hành để duy trì quần thể.
Vượn đen tuyền
Vượn đen tuyền, còn được biết đến với tên gọi vượn mắt vàng, là loài linh trưởng đặc hữu ở Việt Nam và Lào. Chúng có bộ lông đen bóng, đôi mắt vàng nổi bật cùng tiếng hót ngân vang được ví như “bản nhạc của núi rừng”. Vượn đen tuyền sống chủ yếu trong những khu rừng nhiệt đới rậm rạp, trên địa hình đồi núi.
Loài này hiện được xếp vào nhóm “Nguy cấp” (Endangered) do mất nơi ở và nạn săn trộm. Các tổ chức bảo tồn đang triển khai nhiều dự án nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng và gìn giữ loài linh trưởng quý hiếm này.
Hổ Đông Dương
Hổ Đông Dương (Panthera tigris corbetti) từng là chúa tể của rừng già Việt Nam, phân bố rộng ở Tây Nguyên và rừng Trường Sơn. Chúng có thân hình rắn chắc, bộ lông vàng cam sọc đen đặc trưng, và đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cân bằng sinh thái rừng.
Tuy nhiên, hổ Đông Dương đã bị suy giảm nghiêm trọng do nạn săn trộm, mất rừng và buôn bán trái phép. Năm 2016, Việt Nam được cho là không còn cá thể hổ hoang dã nào, và chỉ còn một số ít hổ nuôi trong các trung tâm bảo tồn. Các dự án phục hồi quần thể hổ đang được khởi động, với hy vọng một ngày nào đó, loài “vua rừng” có thể trở lại thiên nhiên Việt Nam.
Biện pháp bảo vệ đa dạng sinh học
Bảo vệ động vật hoang dã chính là gìn giữ sự cân bằng sinh thái và bảo tồn nguồn tài nguyên thiên nhiên cho các thế hệ sau. Mỗi cá nhân đều có thể đóng góp vào nỗ lực chung này bằng những hành động thiết thực sau:
- Tăng cường nhận thức cộng đồng: Tham gia các chương trình tuyên truyền, giáo dục về bảo vệ động vật hoang dã. Hiểu rõ tầm quan trọng của việc bảo tồn giúp hình thành lối sống thân thiện với tự nhiên.
- Không sử dụng sản phẩm từ động vật quý hiếm: Từ chối mua bán hoặc tiêu thụ các sản phẩm chế tạo từ sừng tê giác, ngà voi, da thú…
- Phát triển và mở rộng các khu bảo tồn thiên nhiên: Đây là biện pháp cốt lõi giúp duy trì hệ sinh thái và tạo điều kiện để các loài sinh vật sinh sôi, phát triển bền vững.
- Hỗ trợ các tổ chức bảo tồn: Quyên góp hoặc tham gia các chiến dịch của những tổ chức hoạt động trong lĩnh vực bảo vệ động vật hoang dã.
- Tố giác hành vi vi phạm: Khi phát hiện hành vi săn bắt, buôn bán trái phép động vật hoang dã, cần báo ngay cho cơ quan chức năng để xử lý kịp thời.
Tổng kết
Ngoài những loài vật quý hiếm kể trên, Việt Nam còn nhiều sinh vật quý hiếm khác đang cần được bảo vệ. Việc chung tay bảo tồn không chỉ giúp duy trì sự đa dạng sinh học mà còn góp phần bảo vệ “kho báu xanh” cho tương lai. Mỗi hành động nhỏ của chúng ta hôm nay sẽ tạo nên sự khác biệt lớn cho thiên nhiên ngày mai.